Transdinyester Donmuş Çatışmasının Ukrayna Krizi Bağlamında Jeopolitik Analizi
Özet
Bu çalışmada Transdinyester sorunu doğu-batı arasındaki stratejik konumu üzerinden değerlendirilmektedir. Transdinyester ile Moldova arasında yaşanan çatışmanın bölgesel ve uluslararası alanda jeopolitik önemi nedir? Ukrayna çatışması, Transdinyester jeopolitiği temelinde Avrupa Birliği’ne güvenlik riski taşımakta mıdır? Avrupa Birliği genişleme politikaları ve güvenlik stratejileri açısından Ukrayna çatışması ekseninde Transdinyester sorununa yeni bir yaklaşım geliştirmekte midir? Ukrayna çatışması, Transdinyester üzerinden bölgesel bir tahdit algısı yaratarak enerji ve ticaret yolları politikalarını nasıl şekillendirmektedir? Soruları temelinde cevaplar arayan bu makalede, Rusya Federasyonu, Avrupa Birliği ve NATO’nun genişleme politikalarına karşı Transdinyester coğrafyasının bir stratejik tampon bölge olarak kullanılması incelenmektedir. Bir donmuş çatışma örneği olan Transdinyester’in iç anlaşmazlıktan, çok aktörlü bölgesel bir donmuş çatışmaya nasıl evrildiği ve sıcak çatışmaya dönüşme riski tartışılmaktadır. Yapılan analizler çerçevesinde jeopolitik açıdan Transdinyester donmuş çatışmasının sıcak çatışmaya dönüşme potansiyeli barındırdığı ve Ukrayna krizi ile birlikte değerlendirildiğinde krizin çok aktörlü doğasının askeri, ekonomik ve sosyolojik olarak bölgesel güvenlik bunalımı yaratma potansiyeli taşıdığı görülmüştür.
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referanslar
A Strategic Compass for EU (2022), https://www.eeas.europa.eu/eeas/strategic-compass-security-and-defence-1_en, (Erişim: 30.07.2022).
Akpınar, Ö. (2021), A Frozen Conflict Zone in Moldova: Why no Solution Found in Transnistria, Bayterek International Journal of Academic Research (BIJAR), 4(2), 179-193. DOI: https://doi.org/10.48174/buaad.42.3
Aslan, Sevinç (2019), Enerji Ticaret Yollarına Jeopolitik Yaklaşım: Kuşak ve Yol İnisiyatifi Örneği (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Aydın Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı.
Baltag, Dorina (2022), https://euobserver.com/opinion/154510, (Erişim: 30.07.2022).
Başcıllar, Mehmet, Karataş Mustafa & Pak Güre Merve Deniz (2022), Rusya-Ukrayna Savaşı Zorunlu Göç ve İnsani Koridorlar: Sosyal Hizmet Bağlamında Bir Değerlendirme, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 794 – 805. DOI: https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1095252
Batı, Güney Ferhat (2018), Uluslararası Sistem ile Doğu Avrupa’nın Sorunu: Moldova ve Transdinyester,
https://tasam.org/tr-TR/Icerik/51279/uluslararasi_sistem_ile_dogu_avrupanin_sorunu_moldova_ve_transdinyester_, (Erişim: 26.07.2022).
Borgen, Christopher J. (2006), Thawing a Frozen Conflict: Legal Aspects of the Separatist Crisis in Moldova, Report from the Association of the Bar of the City of New York, ST. John’s University School of Law.
Cografyahocam, http://cografyahocam.com/jeopolitik-teoriler/ (Erişim: 30.12.2019)
Бражалович, Ф.Л., Ключников М.И. & Туров Н.Л. (2016), Российская Миротворческая Операция в Приднестровье: Прошлое и Настоящее, Вестник Пермского Университета. Политология № 2, 138-155. DOI: https://doi.org/10.17072/2218-1067-2016-2-140-156
Brezianu, Andrei & Spanu Vlad (2010), The A to Z of Moldova, The A to Z Guide Series No: 232, Maryland: Scarecrow Press.
Bugarski, Ranko (1992), Language Situation and General Policy, R. Bugarski and C. Hawkesworth (Eds.), Language Planning in Yugoslavia, Bloomington: Slavica Publishers, 9-26.
Büscher, Klemens (2016), The Transnistria Conflict in Light of the Crisis over Ukraine, Sabine Fischer (ed.), Not Frozen!, SWP Research Paper Stiftung Wissenschaft und Politik German Institute for International and Security Affairs, 25-42.
Consilium Europa Press (2022), https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/03/11/statement-of-the-heads-of-state-or-government-on-the-russian-aggression-against-ukraine-10-03-2022/, (Erişim: 25.07.2022).
Cornell, E. (2014), Tactics and Instruments in Putin’s Grand Strategy, Putin’s Grand Strategy: The Eurasian Union and Its Discontents, S. Frederick Starr & Svante E. Cornell (eds.), Washington: Silk Road Greene Studies, 59-81.
Cornet, Mélissa (2016), Pridnestrovian Moldovian Republic: What Legal Framework Under International Law for Unrecognized Entities?, Fordham Law School L.L.M International Law and Justice.
Croft, Hannah (2015), https://rusi.org/event/under-35s-forum-transnistria-country-doesnt-exist, (Erişim: 30.12.2019).
Depositphotos, https://tr.depositphotos.com/vector-images/transnistria-map.html, (Erişim: 15.07.2020)
European Council (2022), https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/03/11/statement-of-the-heads-of-state-or-government-on-the-russian-aggression-against-ukraine-10-03-2022/, (Erişim: 25.07.2022).
Гущин, А. В. & Маркедонов С. М. (2016), Приднестровье: Дилеммы Мирного Урегулирования, Аналитическая Записка, Российский Совет по Междунородным Делам, No:1.
Halitoğlu, İslam (2018), Çatışma Çözümü Teorisi Bağlamında Bağımsız Devletler Topluluğunda Kriz Bölgeleri: Kırım ve Transdinyester Sorunları, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Харитонова, Н. И. (2008), Приднестровье: Война и Перемирие (1990-1992гг.) Новый Исторический Вестник, 187-197.
İsmayıl, Elnur (2017), Moldova’da Ayrılıkçı Bölgeler Sorunu ve Rusya-Batı Rekabeti, Atilla Sandıklı (Der.), Küresel Riskler ve Bölgesel Krizler, İstanbul: Bilgesam Yayınları, 125-144.
Kahraman, Hümeyra Sümeyye (2022), Jeopolitik Yaklaşımlar Ekseninde Rusya’nın Batı Balkanlar Politikası, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
King, Charles (2000), The Moldovans: Romania, Russia and the Politics of Culture, Studies of Nationalities Series, Stanford University: Hoover Press.
Kuczyński, Grzegorz (2022), https://warsawinstitute.org/moscow-plays-transnistria-card/, (Erişim: 29.07.2022).
Kurt, Selim & Khasanov Ibragim (2019). Güvenlikleştirme Kuramı Açısından Transdinyester Sorunu. Karadeniz Araştırmaları, XVI/63, 417-434. DOI: https://doi.org/10.12787/KARAM1481
Цуканова О. В. (2011), Этапы Молдово-Приднестровского Конфликта, Пробелы в Pоссийском Законодательстве, Юридический Журнал, 2, 246-249.
Moldakhmet, M. (2019), Uluslararası Alanda AGİT’in Rolü, Asya Studies-Academic Social Studies, 7, Spring, 93-107. DOI: https://doi.org/10.31455/asya.498679
O'Loughlin, John, Kolossov Vladimir & Tchepalyga Andrei (1998), National Construction, Territorial Separatism, and Post-Soviet Geopolitics in the Transdniester Moldovan Republic, Post-Soviet Soviet Geography and Economics, 39, 6, 332-358. DOI: https://doi.org/10.1080/10889388.1998.10641081
Öncü, Ali Servet & Ekinci Oğuzhan (2014), İkinci Dünya Savaşı Öncesi Beklenmeyen Gelişme: 23 Ağustos 1939 Tarihli Alman Rus Paktı, TSA 18, 2, 241-263.
Rojenskyi, Mathew (2011), Prospects Unfreezing Moldova’s Frozen Conflict in Transnistria, Briefing by Matthew Rojansky Deputy Director, Russia and Eurasia Program Carnegie Endowment for International Peace, Washington D.C.
Sandler, Oral (2016), Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e, 32. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
Stratejik Ortak, https://www.stratejikortak.com/2020/03/mackinderin-kara-hakimiyet-teorisi-nedir.html, (Erişim 29.07.2022)
Taranu, Anatol (2021), https://www.ipn.md/en/chisinau-and-geopolitics-of-russian-gas-op-ed-by-anatol-7978_1085711.html, (Erişim: 29.07.2022).
Татаров, Роман Александрович (2018), Приднестровская Молдавская Республика в Региональной Палитре Формирования зон Действия Геополитических Проектов в Причерноморье, Власть, 09, 248-254. DOI: https://doi.org/10.31171/vlast.v26i9.6187
Telci, İsmail Numan (2016), Moldova’da Devlet İçinde Devlet: Transnistria, Kemal İnat, Burhanettin Duran ve Muhittin Ataman (Der.), Dünya Çatışmaları, 4. Basım, 1. Cilt, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 773-792.
Transdinyeser Moldova Cumhuriyeti Yüksek Konseyi, Resmi Web Sitesi, http://vspmr.org/about/history/, (Erişim: 30.12.2019).
Tüysüzoğlu, Göktürk (2017), Rusya Dış Politikası’nın Etkin Silahı: Donmuş Çatışma Bölgeleri, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 13, 26, 185-219. DOI: https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.356957
Uçarol, Rıfat (2006), Siyasi Tarih (1789-2001), 6. Baskı, İstanbul: Der Yayınları.
Wolf, Stefan (2011), Analysıs of Current Events a Resolvable Frozen Conflict? Designing a Settlement for Transnistria, Nationalities Papers, 39, 6, 863 –870. DOI: https://doi.org/10.1080/00905992.2011.617363
