Ulus İnşa Dönemi Romanlarında Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Kadınların Çalışma Hayatındaki Yeri
Özet
Kadınların toplumsal yaşam içindeki yerleri ve çalışma hayatına katılım oranları, üzerinde yoğun çalışmaların yapıldığı alanlardır. Kadınlara uygun görülen meslek grupları ve kariyer basamaklarındaki mertebelerde toplumsal cinsiyet eşitliğinden söz etmek ne yazık ki mümkün değildir. Üstesinden tam anlamıyla gelinemeyen bu sorunun kaynağına inildiğinde ise ulus inşa döneminde, dönemin resmî ideolojisi milliyetçiliğin kadınlara yüklediği milli misyonlarla karşılaşılmaktadır. Milliyetçi ideolojinin kadın imgesi, annelik ve aile kavramına yapılan vurgularla birlikte kadınlığı neredeyse annelikle eş görerek kadını aile sınırları içinde tanımlamıştır. Ulus inşa döneminde temeli atılan kadın imgesinin etkilerini bugün halen hissediyor olmak, ulus inşa döneminin toplumsal cinsiyet algısına olan ilgiyi arttırmakta ve bu makalenin çıkış noktasını oluşturmaktadır.
Makalede, ulus inşa döneminin toplumsal cinsiyet algısı incelenirken, dönem romanlarından yararlanılmıştır. Romanlar dönemin siyasi, tarihi, ekonomik ve sosyo-kültürel yapısını, bireylerin psikolojilerini ve kısacası dönemin ruhunu yansıtan önemli edebi eserlerdir. İdeolojilerin ve siyasi kararların toplumsal hayatın dinamiklerine olan etkisini örneklendirmektedirler.
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referanslar
Adıvar, H. E. (1977), Handan, 13. bs., Atlas Kitabevi: İstanbul.
Adıvar, H. E. (1991), Kubbede Kalan Hoş Sada, 3. Bs., Atlas Kitabevi: İstanbul.
Adıvar, H. E. (1994), Türk’ün Ateşle İmtihanı, 11. bs., İstanbul: Atlas Kitabevi.
Aktaş, Ş. (1998), “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Hakkında”, Cumhuriyet IV. Kültürel Değerlendirme, Ankara.
Anderson, B. (2017), Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, 9. bs., Çev. İskender Savaşır, İstanbul: Metis Yayınları.
Atay, F. R. (2004), Zeytindağı, İstanbul: Pozitif Yayınları.
Bayram, S. (2011), Tarih Boyunca Kadın ve Türk Edebiyatında Değişen Kadın İmgesi, Köprü Dergisi, S. 113, Kış.
Beauvoir, S. de (1980), Kadın: Genç Kızlık Çağı I, Çev. Bertan Onaran, 5. bs., İstanbul: Payel Yayınları.
Berktay, F. (2015), Tarihin Cinsiyeti, 5. bs., İstanbul: Metis Yayınları.
Bingöl, O. (2014), Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 16 (Özel Sayı I), s. 108-114. DOI: https://doi.org/10.18493/kmusekad.36760
Brenner, J. (2012), Sınıf Siyaseti ve Kadın, Çev. Dafne Yeşilsu, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Butler, J. (2014), Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, 4. bs., İstanbul: Metis Yayınları.
Çakır, S. (2013), Osmanlı Kadın Hareketi, 4. bs., İstanbul: Metis Yayınları.
Direk, Z. (2009), Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği, Cogito Dergisi, Yapı Kredi Yayınları, S. 58, Bahar.
Donovan, J. (1997), Feminist Teori, Çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan, İstanbul: İletişim Yayınları.
Engels, F., Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Çev. Kenan Somer, 14. bs, Ankara: Sol Yayınları.
Erkol, Ç. G. (2011), Osmanlı -Türk Romanından Çağdaş Türk Romanına Kadınlık: Değişim ve Dönüşüm, Türkiyat Mecmuası, C.21, Güz.
Gazel, A. (2006), Yakup Kadri’nin Romanlarında Kadınlar, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Mehmet Tekin, Türkiye Cumhuriyeti Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Konya.
Gellner, E. (2006), Uluslar ve Ulusçuluk, Çev. Büşra Ersanlı, Günay Göksu Özdoğan, 2. bs, İstanbul: Hil Yayınları.
Gülendam, R. (2006), Türk Romanında Kadın Kimliği: 1946-1960, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
Güntekin, R.N. (2006), Dudaktan Kalbe, 25. bs., İstanbul: İnkılap Yayınları.
Güntekin, R. N. (2018), Acımak, İstanbul: İnkılap Yayınları.
Kancı, T. (2015), “Türkiye’de Eğitim, Milliyetçilik ve Toplumsal Cinsiyetin Kesişim Noktaları”, Milliyetçilik ve Toplumsal Cinsiyet, Haz. Coşar S., Özman A., İstanbul, İletişim Yayınları.
Kandiyoti, D. (2011), Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, Çev. Aksu B., Sayılan F., Tekeli Ş., Tapınç H., Özbay F., 3. bs., İstanbul: Metis Yayınları.
Karaosmanoğlu, Y. K. (2011), Ankara, 28. bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
Karaosmanoğlu, Y. K.(2012), Anamın Kitabı, 10. bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
Karaosmanoğlu, Y. K. (2012), Yaban, 65. bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
Kocaer, S. (2006), Argo ve Toplumsal Cinsiyet, Milli Folklor Dergisi, S. 71.
Naci, F.: 100 Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme, İstanbul: Gerçek Yayınları.
Nihal, Ş. (2008), “Çöl Güneşi”, Bütün Eserleri 2, Haz. Yaprak Zihnioğlu, İstanbul: Kitap Yayınevi.
Nihal, Ş. (2008), “Yakut Kayalar”, Bütün Eserleri 2, Haz. Yaprak Zihnioğlu, İstanbul: Kitap Yayınevi.
Öngen, B.&Aytaç, S. (2013), “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Yaşam Değerleri İlişkisi”, Sosyoloji Konferansları, No:48.
Safa, P. (2011), Bir Tereddüdün Romanı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Safa, P. (2011), Fatih-Harbiye, 4.bs., İstanbul: Alkım Yayınları.
Safa, P. (2012), Canan, İstanbul: Alkım Yayınları.
Saraç, S. (2013), “Toplumsal Cinsiyet”, Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları, Haz. Lerzan Gültekin, Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
Sirman, N. (2006), “Nezihe Muhiddin’i Tanımak”, Nezihe Muhiddin Bütün Eserleri, Haz. Yaprak Zihnioğlu, Cilt: 1, İstanbul: Kitap Yayınevi.
Türkeş, Ö. (2017), “Milli Edebiyattan Milli Romanlara”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, Cilt 4, 5. bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
Ülken, H. Z. (2015), Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, 3. bs., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Yalçın, A. (1998), “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı Genel Değerlendirme”, Cumhuriyet IV. Kültürel Değerlendirme, Ankara.
Yıldırmaz, S.& Temizarabacı Y. Y. (2015), “Üç Tarz-ı Tahayyül: Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Peyami Safa’nın Ütopyacı Gelecek Kurgularında İdeoloji ve Toplumsal Cinsiyet”, Milliyetçilik ve Toplumsal Cinsiyet, Haz. Simten Coşar, Aylin Özman, İstanbul: İletişim Yayınları.
