Avrupa Birliği’nin Orta Doğu Politikasının Gelişimi
Özet
Avrupa Birliği’nin ortak bir dış politika geliştirme çabaları, Orta Doğu bölgesinde başarılı bir sonuç verememiştir. Ancak AB, kendisine komşu olan bu bölgede barış, güvenlik ve istikrarın sağlanabilmesi için ‘Avrupa Komşuluk Politikası’ ve ‘Akdeniz için Birlik’ politikaları çerçevesinde hareket etmektedir. Dolayısıyla, AB’nin Orta Doğu politikasının Avrupa Komşuluk Politikası ile şekillendiği ifade edilebilmektedir. Bu bağlamda çalışma, Birliğin Orta Doğu’ya yönelik ortak bir dış politika ortaya koyamadığını göstermeyi ve farklı politikalar yoluyla bölgede Birliğin etkin olup olmadığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, Arap Baharı öncesi ve sonrası Birliğin Orta Doğu bölgesinde uyguladığı politikalar incelenecektir. Böylece başlangıçta Orta Doğu’da barışın sağlanması amacıyla geliştirilen AB’nin Orta Doğu politikasının, son yıllarda enerji, göç ve güvenlik konularına daha fazla önem verdiği ortaya konacaktır.
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referanslar
Akdağ, Z. & Ekici, S. (2017), Avrupa Birliği’nin Uluslararası Politikada Etkili Olma Aracı: Yumuşak Güç, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 2, 33-64 .
Akdemir, E. (2012), Arap Dünyasındaki Dönüşüm Süreci ve Türkiye-AB İlişkileri, Ortadoğu Analiz, 4, 48, 30-38.
Akdenı̇z İçı̇n Bı̇rlı̇k: Tarı̇hı̇ ve Kapsamı, https://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/aapa/docs/akdenizicin_tarihi_ve_kapsami.pdf, (Erişim: 02.08.2021).
Aras, İ. & Sağıroğlu, A. (2018), Almanya ve Suriyeli Mülteci Krizi, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 1, 1, 105-116.
Arman, M. N. (2011). Avrupa Komşuluk Politikasında Sorunlu Alanlar: İnsan Güvenliği ve Komşuluk İlişkisi, Uluslararası İlişkiler, 8, 31, 45-68.
Avrupa Konseyi, “2421. Konsey Toplantısı”, http://ue.eu.int/ueDocs/ cms_Data/ docs/pressData/en/gena/70160.pdf, (Erişim: 23.12.2021).
Avrupa Konseyi, “2450. Konsey Toplantısı”, http://ue.eu.int/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/gena/72321.pdf, (Erişim: 25.08.2021).
Avrupa Konseyi, “2463. Konsey Toplantısı”, http://ue.eu.int/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/gena/73248.pdf, (Erişim: 25.08.2021).
Avrupa Konseyi, “2488. Konsey Toplantısı”, http://ue.eu.int/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/gena/74669.pdf, (Erişim: 24.07.2021).
Ayaz, E. (2013), Arap Baharı Sonrası Dönemde Avrupa Birliği’nin Ortadoğu ve Akdeniz Politikalarının Geleceği ve Türkiye’nin Rolü, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 1, 60-87.
Balkır, C. (2007), Avrupa Akdeniz Ortaklığı: Mare Nostrum'dan Bir arada Yaşamaya, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları, 1, 299-336.
Ballı, E. & Güreşçi Pehlivan G. (2013), Avrupa Komşuluk Politikası’nın Ülkeler Üzerindeki Ekonomik Etkileri, International Conference on Eurasian Economies, 518-523.
Baracani, E., (2005), From the EMP to the ENP: A New European Pressure for Democratization, Journal of Contemporary European Research, 1, 2. DOI: https://doi.org/10.30950/jcer.v1i2.16
Bekar, N. (2014), AB’nin Akdeniz Politikasının ve Ortadoğu’daki Son Gelişmelere Yönelik Yaklaşımların Değerlendirilmesi, Avrupa Birliği Komşuluk Politikası ve Ortadoğu Uluslararası Konferans, Ankara: Ankara Üniversitesi ATAUM, 28 Kasım 2014.
Bıdırdı, H. (2020), “European Union Common Trade Policy and Its Future”, in Günar, A. ve B. Darıcı, eds. Future of The European Union Integration A Failure or A Success? Future Expectations, Berlin: Peter Lang, 77-94.
Brauch, H. G. (2000), Beyond Stuttgart: Prospects for Confidence and Partnership Building Measures, Euro-Mediterranean Partnership for the 21st Century, New York: St. Martin's Press.
Budak, S. & Bardakçı Tosun, S. (2020), “The Refugee and Asylum Seeker Policy of European Union”, in Uğur, Ö. ed. Rethinking European Union in A Changing World, Berlin: Peter Lang, 113-132.
Cicioğlu, F. & Bayram, Y. (2019), Avrupa Birliği’nin Değerleri Çerçevesinde Ortadoğu Politikasını Anlamlandırmak: Mısır, Suriye ve Irak Örneği, Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, 7, 2, 327-360.
Cortes M. C.; Cobarrubias, S. & Pickles J. (2012), Rebordering the Neighbourhood: Europe's Emerging Geographies of Non Accession Integration, European Urban and Regional Studies, 20, 1, 37-58. DOI: https://doi.org/10.1177/0969776411434848
Davutoğlu A. (2009), Stratejik Derinlik, İstanbul: Küre Yayınları.
De Bel-Air F. (2016), Gulf and EU Migration Policies after the Arab Uprisings: Arab and Turkish Youth as a Security Issue, Power2Youth WP2 Conference (Paris, 25 November 2015) Working Paper 7.
Derisbourg, J. P. (1997), The Euro-Mediterranean Partnership since Barcelona, The EuroMediterranean Partnership: Political and Economic Perspectives, ed. Richard Gillespie, London and Portland: Frank Cass. DOI: https://doi.org/10.1080/13629399708414601
Dinan, D. (2005), Avrupa Birliği Ansiklopedisi, Çev: Hale Akay, İstanbul: Kitap Yayınevi.
Ercolani, G (2008), AB’nin Ortadoğu Politikasını Şekillendiren Unsurlar, Orta Doğu: Belirsizlikler İçindeki Geleceği ve Güvenlik Sorunları Sempozyumu, Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
Escribano, G. (2005), Europeanisation without Europe? A Critical Reflection on the Neighbourhood Policy for the Mediterranean, Real Instituto Elcano, 23.
European Neighbourhood Policy Strategy Paper, http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/strategy_paper_en.pdf, (Erişim: 20.07.2021).
Hollis R. (2012), Europe’s Role in the Genesis of the ‘Arab Spring, International Affairs, 88, 1, 81-94. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2346.2012.01058.x
Joint letter on Wider Europe by Commissioner Chris Patten and High Representative Solana, http://ec.europa.eu/comm/world/enp/pdf/_0130163334_001_en.pdf, (Erişim: 25.08.2021).
Kaya, S. (2009), Avrupa Birliği’nin Genel Ortadoğu Politikası Bağlamında İsrail’in Gazze Operasyonuna Yaklaşımı, Ortadoğu Analiz, 1, 2.
Kıldiş, H. P. (2018), The Security Policies of the European Union Towards the Middle East, ANKASAM Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 2, 1, 152-177.
Kızılkan, Z. B. (2018), Arap Baharı Sonrası Avrupa Birliği’nin ’Yeni’ Komşuluk Politikası, Mukaddime, 9, 2, 79-101. DOI: https://doi.org/10.19059/mukaddime.376376
Kurtbağ, Ö. (2003), Avrupa-Akdeniz Ortaklığı: Barselona Süreci, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 3, 1. DOI: https://doi.org/10.1501/Avraras_0000000076
Küçükkeleş, M (2013), AB’nin Ortadoğu Politikası ve Arap Baharına Bakışı, Seta Analiz, 63, 1-28.
Laçiner, S.; Özcan, M. & Bal, İ. (2004), Türkiyeli Avrupa, İstanbul: Hayat Yayınları.
Meyer-Resende, M. (2006), Exporting Legitimacy: The Record of EU Election Observation in the Context of EU Democracy Support, Centre for European Policy Studies, CEPS Working Document 241.
Mülteci Derneği, (2021), “Türkiye’deki Suriyeli Sayısı 2021”, https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/, (Erişim:16.01.2022).
Oğuzlu, T. (2012), Türkiye ve Avrupa Birliği İlişkilerinde Arap Baharı’nın Etkisi, Ortadoğu Analiz, 4, 48, 20-29.
Oktay, E. G. (2015), Avrupa Komşuluk Politikası ve Azerbaycan: Eleştirel Bir Değerlendirme, Bilig, 75, 75-100.
Özer, F. (2020), “Geri Kabul Anlaşmaları Bağlamında Türk-Yunan İlişkileri”, içinde Çomak, H., B. Ş. Şeker ve D. Ioannidis, Ege Jeopolitiği 2. Cilt, Ankara: Nobel Yayıncılık, 1605-1614.
Pace, M. (2005), The European Neighbourhood Policy: A Statement about the EU’s Identity?, Policy Brief Report on the European Neighbourhood Policy, Berlin: Friedrich Ebert Stiftung.
Santiso, C. (2002), The Reform of EU Development Policy: Improving Strategies for Conflict Prevention, Democracy Promotion and Governance Conditionality, Centre for European Policy Studies, CEPS Working Document 182.
Saygın, D. (2011), Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerinde Vize Sorunu, Yönetim Bilimleri Dergisi, 9, 2, 31-35.
Sönmez, A. S. (2010), Avrupa Birliği’nin Komşu Bölgelere Yönelik Siyasal Açılımı: Avrupa Komşuluk Politikası, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 14.
T.C. Dışişleri Bakanlığı, “Akdeniz için Birlik”, http://www.mfa.gov.tr/akdeniz-icin-birlik.tr.mfa, (Erişim: 28.07.2021).
Tassinari, F. (2007), Whole, Free and Integrated? A Transatlantic Perspective on the European Neighbourhood, Centre fore European Policy Studies, CEPS Working Paper 271. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.1338003
Taşar, N. ve Tamçelik, (2020), “Orta Doğu’da Arap Baharı Sonrası Gelişmelerin Ege Deniz Güvenliğine Etkileri”, içinde Çomak, H., B. Ş. Şeker ve D. Ioannidis, Ege Jeopolitiği 2. Cilt, Ankara: Nobel Yayıncılık, 1375-1395.
The European Commission, “A New Response to a Changing Neighbourhood: Joint Communication to the European Council, the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and The Committee of the Regions”, COM (2011) 303 Final, Brussel, 25 May 2011.
The European Commission, “A Partnership for Democracy and Shared Prosperity with the Southern Mediterrenean: Joint Communication to the European Council, the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and The Committee of the Regions”, COM 200 Final, Brussel, 8 March 2011.
The European Commission, “European Neighbourhood Policy”, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/overview_en, (Erişim: 01.10.2021).
The European Commission, “Review of the European Neighbourhood Policy (ENP): Stronger Partnerships For A Stronger Neighbourhood”, 18.11.2015, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-6121_en.htm, (Erişim: 07.09.2021).
The European Commission, “The Barcelona Decleration”, November 1995, https://ec.europa.eu/research/iscp/pdf/policy/barcelona_declaration.pdf, (Erişim: 01.08.2021).
Türkiye'deki Mülteciler için AB Mali Yardım Programı, 28.07.3018, https://www.avrupa.info.tr/tr/pr/turkiyedeki-multeciler-icin-ab-mali-yardim-programi-suriyeli-multecilerin-egitimine-destek, (Erişim: 07.08.2021).
Ultan, M. Ö. (2011), Avrupa Birliği’nin Komşuluk Politikasında Ortadoğu, Kocaeli: Uluslararası Orta Doğu Kongresi Bildiriler Kitabı, Cilt. 2.
Uzun, E. (2003), Avrupa Birliği’nin Akdeniz Politikası ve Barselona Süreci, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 1.
Wider Europe-Neighbourhood A New Framework for Relations with our Eastern and Southern Neighbours, http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/com03_104_en.pdf, (Erişim: 20.07.2021).
Youngs, R. (2006), Europe‟s Flawed Approach to Arab Emocracy, Centre for European Reform.
