Beyaz Yakalı Kadın Yöneticilerin Kariyerlerinde Yükselmelerinin Önündeki Görünmez Engeller

Özet

İş hayatında bulunan kadın ve erkek oranında farklar bulunmaktadır. Bu oran arasındaki fark özellikle üst yönetim pozisyonlarına doğru çıktıkça daha çok dikkat çekmektedir. Kadınların iş hayatında erkekler kadar aktif bulunmamasının birçok sebebi vardır. Birçok ülkede bu kadın-erkek dağılım oranını daha adil bir hale getirmek için çalışmalar yapılmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması kurumlar için olduğu kadar ülkelerin de kalkınması için önemli bir noktadır. Bu çalışmanın konusu farklı sektörlerde yöneticilik pozisyonunda görev alan yönetici kadınların iş hayatında kendilerinin ve hemcinslerinin karşılaştıkları engelleri ve çalışan diğer kadınların bu engellerle daha az karşılaşmaları için yürüttükleri pozitif ayrımcılık politikalarını araştırmaktır. Bu çalışmada beyaz yakalı kadınların iş dünyasındaki konumları ve iş dünyasındaki kadın emeğinin pozitif gelişimindeki rolleri ve katkılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın bir diğer amacı da üst düzey yönetici pozisyonuna gelen kadınların yöneticilikleri döneminde alt kademede istihdam edilen kadınların çalışma koşulları ve istihdam edilme oranlarına yönelik pozitif ayrımcılık politikalarını uygulayıp uygulamadıklarının incelenmesidir. Yani erkek yöneticilere göre kadınların istihdamına ve iş yaşamındaki konumlarına farklı perspektifle bakıp bakmadıkları ve bu doğrultuda politikalar uygulayıp uygulamadıkları tartışılmıştır.

Çalışmada, toplumsal cinsiyet, ayrımcılık ve pozitif ayrımcılık kavramlarına dair literatür araştırılması yapılmış olup, kadınların kariyerlerinde yükselmelerinin önündeki engeller araştırılmıştır. Bu doğrultuda en sık karşılaştıkları problem olan cam tavan sendromu ve kraliçe arı sendromuna dair yaklaşımlar aktarılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan derinlemesine görüşme ve sözlü tarih görüşmesi yöntemlerine başvurulmuştur. Dört ay süren saha çalışmasında İstanbul’da farklı sektörlerde yöneticilik yapan 21 kadın ile görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde kartopu yöntemine başvurulmuş ve katılımcılara önceden hazırlanmış 20 tane açık uçlu soru sorulmuştur. Saha çalışması verileri ve farklı sektörlerde üst düzey yönetici rolünde bulunan kadınların, hemcinslerinin çalışma hayatına dair medyadaki retorikleri söylem analizi yöntemi ile incelenmiştir.